ဇင့်အောက်ဆိုဒ်၏ အခြေခံလက္ခဏာများ
◆ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဇင့်အောက်ဆိုဒ်၊ ဇင့်၏အောက်ဆိုဒ်အဖြစ်၊ amphoteric alkaline ဂုဏ်သတ္တိများကိုပြသသည်။ ရေတွင်ပျော်ရန်ခက်ခဲသော်လည်း အက်ဆစ်နှင့် ခိုင်ခံ့သောအခြေများတွင် အလွယ်တကူပျော်ဝင်နိုင်သည်။ ၎င်း၏မော်လီကျူးအလေးချိန် 81.41 ရှိပြီး၎င်း၏အရည်ပျော်မှတ်သည် 1975 ℃အထိမြင့်မားသည်။ အခန်းအပူချိန်တွင်၊ ဇင့်အောက်ဆိုဒ်သည် ပုံမှန်အားဖြင့် ဆဋ္ဌဂံပုံဆောင်ခဲများအဖြစ် ပေါ်လာပြီး၊ အနံ့ကင်းကာ အရသာမရှိသော၊ တည်ငြိမ်သော ဂုဏ်သတ္တိရှိသည်။ အစာကျွေးခြင်းနယ်ပယ်တွင်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ၎င်း၏ပေါင်းစပ်မှု၊ စုပ်ယူမှုနှင့် ဘက်တီးရီးယားဆန့်ကျင်ရေးဂုဏ်သတ္တိများကို အဓိကအားဖြင့် အသုံးပြုပါသည်။ ၎င်းကို ဝက်ကလေးများအစာတွင် ထည့်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ ကြီးထွားမှုစွမ်းဆောင်ရည်ကို တိုးတက်စေရုံသာမက ၎င်းတို့၏ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောပြဿနာများကိုလည်း ထိရောက်စွာ ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။
◆အလုပ်သဘောနှင့် လမ်းကြောင်း
ဇင့်အောက်ဆိုဒ် မြင့်မားသောဆေးများသည် ဝက်ကလေးကြီးထွားမှုစွမ်းဆောင်ရည်ကို တိုးတက်စေပြီး ဝမ်းလျှောခြင်းကို ကာကွယ်ရန် ကျယ်ပြန့်စွာ သက်သေပြထားသည်။ ၎င်း၏လုပ်ဆောင်မှုနိယာမသည် အခြားသွပ်ပုံစံများထက် ဇင့်အောက်ဆိုဒ် (ZnO) မော်လီကျူးအခြေအနေကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤတက်ကြွသောပါဝင်ပစ္စည်းသည် ဝက်ကလေးများကြီးထွားမှုကို ထိရောက်စွာမြှင့်တင်နိုင်ပြီး ဝမ်းလျှောဖြစ်ပွားမှုကို သိသိသာသာလျှော့ချပေးနိုင်သည်။ ဇင့်အောက်ဆိုဒ်သည် ၎င်း၏ မော်လီကျူးအခြေအနေ ZnO မှတစ်ဆင့် ဝက်ကလေးကြီးထွားမှုနှင့် အူကျန်းမာရေးကို မြှင့်တင်ပေးသည်။ ZnO ပမာဏများသော ပမာဏသည် အစာအိမ်နှင့် အူသိမ်အတွင်း အစာအိမ်အက်ဆစ်ကို ပျက်ပြယ်စေပြီး ကြီးထွားမှုစွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးကာ အန္တရာယ်ရှိသော ဘက်တီးရီးယားများကို စုပ်ယူစေသည်။
အစာအိမ်၏ အက်ဆစ်ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ဇင့်အောက်ဆိုဒ်ကို ရရှိသည်။အစာအိမ်အက်ဆစ်နှင့် အက်ဆစ်အခြေခံကြားဖြတ်တုံ့ပြန်မှုဖြစ်ပြီး တုံ့ပြန်မှုညီမျှခြင်းမှာ- ZnO+2H+→ Zn ² ⁺+H ₂ O။ ဆိုလိုသည်မှာ ဇင့်အောက်ဆိုဒ်၏မှဲ့တိုင်းသည် ဟိုက်ဒရိုဂျင်အိုင်းယွန်း၏မှဲ့နှစ်ခုကို စားသုံးသည်ဟု ဆိုလိုသည်။ အကယ်၍ ပုံမှန်ဇင့်အောက်ဆိုဒ် 2 ကီလိုဂရမ်ကို ဝက်ကလေးများအတွက် ပညာပေးအစာထဲသို့ ပေါင်းထည့်ပါက၊ နို့ဖြတ်ထားသော ၀က်ကလေးများသည် နေ့စဉ် အစာ 200 ဂရမ် ရှိသည်ဟု ယူဆပါက၊ ၎င်းတို့သည် တစ်နေ့လျှင် ဇင့်အောက်ဆိုဒ် 0.4g ဖြစ်သော zinc oxide 0.005 မှဲ့ကို စားသုံးမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဤနည်းဖြင့် ဟိုက်ဒရိုဂျင်အိုင်းယွန်း၏ 0.01 မှဲ့များကို စားသုံးရမည်ဖြစ်ပြီး pH 1 ရှိသော အစာအိမ်အက်ဆစ် 100 မီလီလီတာနှင့် ညီမျှသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ဇင့်အောက်ဆိုဒ် (70-80%) ခန့်သည် အစာအိမ်အက်ဆစ်နှင့် ဓာတ်ပြုသောအားဖြင့် နေ့စဉ် pH 1 အစာအိမ်အက်ဆစ်၏ 80% နီးပါးရှိသော အစာအိမ်အက်ဆစ်၏ 70-80 မီလီလီတာကို စားသုံးမည်ဖြစ်သည်။ ဝက်ကလေးများ။ ထိုသို့သောစားသုံးမှုသည် အစားအစာတွင်ရှိသော ပရိုတင်းနှင့် အခြားအာဟာရဓာတ်များကို အစာချေဖျက်မှုအပေါ် ပြင်းထန်စွာ သက်ရောက်မှုရှိမည်မှာ သေချာပါသည်။
ဇင့်အောက်ဆိုဒ် ပမာဏများခြင်း၏ အန္တရာယ်
ဝက်ကလေးများ နို့ဖြတ်သည့်အဆင့်တွင် လိုအပ်သော ဇင့်ပမာဏသည် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် 100-120mg/kg ဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ အလွန်အကျွံ Zn ²+ သည် အူလမ်းကြောင်းအတွင်းရှိ အကျိအချွဲဆဲလ်များ၏ မျက်နှာပြင် သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးသူများနှင့် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ကြေးနီနှင့် သံကဲ့သို့သော အခြားသဲလွန်စဒြပ်စင်များ၏ စုပ်ယူမှုကို ဟန့်တားနိုင်သည်။ ဤယှဉ်ပြိုင်မှုကို ဟန့်တားခြင်းသည် အူအတွင်းရှိ သဲလွန်စဒြပ်စင်များ၏ ဟန်ချက်ညီမှုကို နှောင့်ယှက်စေပြီး အခြားအာဟာရဓာတ်များ စုပ်ယူမှုကို ဟန့်တားစေသည်။ ဇင့်အောက်ဆိုဒ် ပမာဏများသော ပမာဏသည် အူအတွင်းရှိ သံဒြပ်စင်များ စုပ်ယူမှုကို သိသိသာသာ လျော့နည်းစေပြီး ဟေမိုဂလိုဘင် ဖွဲ့စည်းမှုနှင့် ပေါင်းစပ်မှုကို ထိခိုက်စေကြောင်း သုတေသနပြုချက်များအရ သိရသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ ပမာဏမြင့်မားသော ဇင့်အောက်ဆိုဒ်သည် ကြေးနီအိုင်းယွန်းများနှင့် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ပေါင်းစပ်ထားသည့် metallothionein ထုတ်လုပ်မှုကို အလွန်အကျွံဖြစ်စေပြီး ကြေးနီချို့တဲ့မှုကို ဖြစ်စေသည်။ ထို့အပြင်၊ အသည်းနှင့် ကျောက်ကပ်များတွင် ဇင့်ပမာဏ သိသိသာသာ တိုးလာခြင်းသည် သွေးအားနည်းခြင်း၊ အသားအရေ ဖျော့ဖျော့နှင့် ဆံပင်ကြမ်းတမ်းခြင်းကဲ့သို့သော ပြဿနာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။
◆အစာအိမ်အက်ဆစ်နှင့် ပရိုတင်းဓာတ်များ အစာချေဖျက်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသည်။
ဇင့်အောက်ဆိုဒ်သည် အနည်းငယ် အယ်လ်ကာလီဓာတ်တစ်ခုအနေဖြင့် အက်စစ်ဓာတ်တန်ဖိုး 1193.5 ရှိပြီး ကျောက်မှုန့် (အချဉ်ဓာတ်တန်ဖိုး 1523.5) နှင့် ဒုတိယသာရှိပြီး အစားအစာကုန်ကြမ်းများတွင် အတော်လေးမြင့်မားသောအဆင့်တွင်ရှိသည်။ ဇင့်အောက်ဆိုဒ် များသော ပမာဏ သည် အစာအိမ် အက်ဆစ် ပမာဏ အများအပြား ကို စားသုံး ခြင်းကြောင့် ပရိုတင်း အစာ ကြေခြင်းကို ဟန့်တား ကာ အစာခြေ နှင့် အခြား အာဟာရ များ စုပ်ယူမှု ကို ထိခိုက်စေ သည် ။ ထိုသို့သောစားသုံးမှုသည် အစားအစာတွင်ရှိသော ပရိုတင်းနှင့် အခြားအာဟာရဓာတ်များကို အစာချေဖျက်မှုအပေါ် ပြင်းထန်စွာ သက်ရောက်မှုရှိမည်မှာ သေချာပါသည်။
◆အခြားအာဟာရဓာတ်များ စုပ်ယူမှုကို အတားအဆီးဖြစ်စေသည်။
အလွန်အကျွံ Zn ²+ သည် အာဟာရစုပ်ယူမှုနှင့် ပြိုင်ဆိုင်ပြီး သံနှင့် ကြေးနီကဲ့သို့သော သဲလွန်စဒြပ်စင်များ စုပ်ယူမှုကို ထိခိုက်စေကာ ဟေမိုဂလိုဘင်ပေါင်းစပ်မှုကို ထိခိုက်စေပြီး သွေးအားနည်းရောဂါကဲ့သို့သော ကျန်းမာရေးပြဿနာများကို ဖြစ်စေသည်။
◆Apoptosis အူ mucosal ဆဲလ်များ
လေ့လာမှုအရ အူလမ်းကြောင်းအတွင်းရှိ အကျိအချွဲဆဲလ်များတွင် Zn ²+ အလွန်အကျွံပါဝင်မှုသည် ဆဲလ် apoptosis ကိုဖြစ်ပေါ်စေပြီး အူဆဲလ်များ၏တည်ငြိမ်သောအခြေအနေကို နှောင့်ယှက်နိုင်ကြောင်း သုတေသနပြုချက်များအရ သိရသည်။ ၎င်းသည် အင်ဇိုင်းများနှင့် ကူးယူခြင်းဆိုင်ရာအချက်များပါရှိသော ဇင့်၏ပုံမှန်လုပ်ဆောင်မှုကို ထိခိုက်စေရုံသာမက ဆဲလ်သေများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေပြီး အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးပြဿနာများကို ဖြစ်စေသည်။
◆ဇင့်အိုင်းယွန်းများ၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်မှု
အူမှ အပြည့်အဝ မစုပ်ယူနိုင်သော ဇင့်အိုင်းယွန်းများကို နောက်ဆုံးတွင် မစင်များဖြင့် စွန့်ထုတ်မည်ဖြစ်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် မစင်များတွင် ဇင့်ပါဝင်မှု သိသိသာသာ တိုးလာကာ စုပ်ယူနိုင်သော ဇင့်အိုင်းယွန်း အမြောက်အမြား ထွက်လာပြီး ပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှုကို ဖြစ်စေသည်။ ဤဇင့်အိုင်းယွန်းပမာဏ အများအပြားထွက်ခြင်းသည် မြေဆီလွှာကို ကျုံ့စေရုံသာမက မြေအောက်ရေတွင် သတ္တုအကြီးစား သတ္တုညစ်ညမ်းမှုကဲ့သို့သော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများကိုပါ ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။
အကာအကွယ်သွပ်အောက်ဆိုဒ်နှင့် ထုတ်ကုန်အားသာချက်များ
◆အကာအကွယ် ဇင့်အောက်ဆိုဒ်၏ ကောင်းကျိုးဆိုးကျိုးများ
အကာအကွယ် ဇင့်အောက်ဆိုဒ် ထုတ်ကုန်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသည် ဇင့်အောက်ဆိုဒ်၏ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောခြင်းကို ဆန့်ကျင်သော အာနိသင်ကို အပြည့်အဝ အသုံးချရန် ရည်ရွယ်သည်။ အထူးကာကွယ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်များအားဖြင့်၊ ပိုမိုမော်လီကျူးဇင့်အောက်ဆိုဒ်သည် အူအတွင်းသို့ရောက်ရှိနိုင်ပြီး၊ ထို့ကြောင့်၎င်း၏ဝမ်းလျှောခြင်းကိုဆန့်ကျင်သောအာနိသင်နှင့်ဇင့်အောက်ဆိုဒ်၏အလုံးစုံအသုံးပြုမှုထိရောက်မှုကိုတိုးတက်စေသည်။ ဤဆေးပမာဏနည်းသောနည်းလမ်းသည် ပမာဏများသော ဇင့်အောက်ဆိုဒ်၏ ဝမ်းလျှောခြင်းကို ဆန့်ကျင်သည့်အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ရရှိစေနိုင်သည်။ ထို့အပြင်၊ ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် ဇင့်အောက်ဆိုဒ်နှင့် အစာအိမ်အက်ဆစ်အကြား တုံ့ပြန်မှုကို လျှော့ချနိုင်သည်၊ H+ စားသုံးမှုကို လျှော့ချနိုင်သည်၊ Zn ²+ အလွန်အကျွံထုတ်လုပ်မှုကို ရှောင်ရှားနိုင်သည်၊ ထို့ကြောင့် ပရိုတင်း၏ အစာခြေမှုနှင့် အသုံးချမှုနှုန်းကို မြှင့်တင်ပေးကာ ဝက်ကလေးများ၏ ကြီးထွားမှုစွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ၎င်းတို့၏ သားမွေးအခြေအနေကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေပါသည်။ ဇင့်အောက်ဆိုဒ်ကို အကာအကွယ်ပေးထားသော ဇင့်အောက်ဆိုဒ်သည် ဝက်ကလေးများတွင် အစာအိမ်အက်ဆစ်စားသုံးမှုကို အမှန်တကယ် လျှော့ချနိုင်သည်၊ ခြောက်သွေ့သောအရာများ၊ နိုက်ထရိုဂျင်၊ စွမ်းအင်စသည်တို့ကဲ့သို့ အာဟာရဓာတ်များ အစာချေဖျက်နိုင်မှုကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေကာ ဝက်ကလေးများ၏နေ့စဉ်ကိုယ်အလေးချိန်နှင့် အသားအချိုးအစားကို သိသိသာသာတိုးလာစေကြောင်း အတည်ပြုထားသည်။
◆ဇင့်အောက်ဆိုဒ်၏ ထုတ်ကုန်တန်ဖိုးနှင့် အားသာချက်များ
အစာချေဖျက်နိုင်မှုနှင့် အသုံးချမှုကို တိုးတက်စေပြီး ထုတ်လုပ်မှုစွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ၎င်းသည် ဝမ်းလျှောဖြစ်ပွားမှုကို ထိရောက်စွာ လျှော့ချပေးပြီး အူလမ်းကြောင်းကျန်းမာရေးကို ကာကွယ်ပေးပါသည်။
ဝက်ကလေးများ၏နောက်ပိုင်းကြီးထွားမှုအတွက်၊ ဤထုတ်ကုန်သည် သိသိသာသာကြီးထွားလာပြီး အသားအရောင်ဖျော့ဖျော့နှင့် ဆံပင်ကြမ်းတမ်းခြင်းကဲ့သို့သော ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်သည်။
ထူးထူးခြားခြား နိမ့်ကျသော ဒီဇိုင်းသည် အလွန်အကျွံ ဇင့်ဖြစ်နိုင်ချေကို လျှော့ချပေးရုံသာမက ပတ်ဝန်းကျင်သို့ မြင့်မားသော သွပ်ထုတ်လွှတ်မှု ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော လေထုညစ်ညမ်းမှုကိုလည်း လျှော့ချပေးပါသည်။
စာတိုက်အချိန်- စက်တင်ဘာ-၀၄-၂၀၂၅

